Mijn achtergrond

Jarenlang werkte ik als (proces)jurist bij de Immigratie-en Naturalisatiedienst. De laatste paar jaren hield ik mij steeds meer bezig met richtlijn 2004/38/EG. En laat dit nou net de richtlijn zijn op basis waarvan mijn gezin en ik verblijf hebben in Spanje. Op basis van deze richtlijn komen vele burgers van lidstaten van de EU naar Nederland toe om te wonen en te werken. En omgekeerd gaan Nederlanders op basis van deze richtlijn wonen en werken in een andere lidstaat. Er is geen ingewikkelde verblijfsprocedure, zoals die voor derdelanders (niet EU-burgers) wel geldt. Elke EU-lidstaat heeft deze richtlijn moeten omzetten naar nationaal recht. Ik heb voor mijn werk veel zaken behandeld waarin het verblijfsrecht op grond van deze richtlijn juist werd ingetrokken. Het feit dat ik zelf nu eens aanvrager ben, heeft mij doen besluiten een bericht te schrijven over deze richtlijn. Zie mijn blogpost https://www.christelinspanje.com/denia/mijn-residencia-aanvragen-in-denia/ over het aanvragen van mijn residencia in Spanje.

Wat regelt Richtlijn 2004/38/EG precies?

Richtlijn 2004/38/EG regelt het vrij verkeer en verblijf van personen op het grondgebied van de EU voor EU-burgers en hun familieleden. Die familieleden zijn vaak ook EU-burger, maar dat is niet altijd het geval. Ook voor mensen die niet de nationaliteit van een EU-lidstaat hebben (hierna: derdelanders) is deze richtlijn interessant wanneer zij familielid zijn van een burger van de Unie. De richtlijn geeft familieleden die derdelander zijn het recht om zich te voegen bij de EU-burger die gebruikt maakt van zijn EU-rechten. Daarnaast heeft dit de “Europa route” opgeleverd. Een handige manier om nationale immigratieregels, die vaak strenger zijn, te omzeilen. Het voert te ver om hier nu nader op in te gaan.

Economisch actief en economisch inactief.

De richtlijn maakt onderscheid tussen een verblijf van drie maanden of korter en verblijf van langer dan drie maanden. Voor een verblijf van maximaal drie maanden (in de praktijk meestal een vakantie of een korte zakentrip) hoef je als EU-burger alleen maar je paspoort mee te nemen. Voor verblijf langer dan drie maanden moet je meer documenten meenemen. Op dat moment maakt de richtlijn ook onderscheid in economische actieve en economische inactieve burgers. Als je een baan hebt of je gaat werken als zelfstandige in een ander EU-land dan waarvan jij de nationaliteit hebt dan ben je een economische actieve burger. Economische inactieve burgers zijn studenten, gepensioneerden of mensen die van hun vermogen leven. Als EU-burger mag je je familieleden meenemen. Je moet dan wel bewijsmiddelen meenemen zoals een huwelijksakte en geboorteakte(s). Ook je familieleden zullen hun eigen paspoort of identiteitskaart moeten overleggen. Als je gaat werken als werknemer dan neem je je arbeidscontract mee en als je gaat werken als zelfstandige dan neem je je papieren mee waaruit blijkt dat je een bedrijf bent gestart. In elk land is er wel een instantie die vergelijkbaar is met de Kamer van Koophandel in Nederland waar je je bedrijf moet registreren. Als je (nog) niet gaat werken, zoals in mijn geval, dan toon je met een bankverklaring aan dat je een bepaald bedrag op de bank hebt staan. De norm is in elk EU-land anders. In Nederland zal dat bedrag hoger liggen dan in een Oost-Europees land. Je zult zelf moeten informeren bij de plaatselijke vreemdelingenpolitie of immigratiedienst wat het normbedrag is. Gepensioneerden moeten met papieren aantonen dat zij een uitkering krijgen vanuit het land waarvan zij de nationaliteit bezitten.  Studenten moeten aantonen dat zij in het gastland staan ingeschreven bij een universiteit of hogeschool.

Alles zelf regelen of hulp inschakelen?

Hoewel ik als jurist prima weet aan welke voorwaarden ik moet voldoen voor verblijf in Spanje, heb ik toch iemand ingehuurd die voor mij en mijn gezin een afspraak maakte bij de vreemdelingenpolitie en mij vertelde wat ik mee moest nemen aan documenten. In Spanje geldt daarbij de eis dat de huwelijksakte niet ouder dan drie maanden mag zijn. En blijkbaar is het druk bij de Spaanse vreemdelingenpolitie aan de Costa Blanca, zodat een afspraak maken nodig is. En wij waren met vier personen en dat kost ter plekke ook tijd. Mijn contactpersoon ging ook mee naar de vreemdelingenpolitie in Denia. Als je de taal beheerst en weet welke documenten je mee moet nemen, kun je natuurlijk ook alles zelf regelen. In Spanje is mijn ervaring dat het Engels vaak maar matig wordt beheerst door Spanjaarden. Spaans leren is een must. Overigens is het in Spanje, ook al beheers je de taal goed, heel normaal om iemand in te huren voor al je zaken en communicatie met de overheid. Zo’n persoon heet een gestor.

De verblijfskaart.

Om terug te komen op richtlijn 2004/38/EG. Als al het papierwerk in orde wordt bevonden, krijg je een EU-verblijfskaart. Daarop staat dan dat je een gemeenschapsonderdaan bent. Het is een bevestiging van je rechtmatig verblijf in het gastland. In Spanje heet dat residencia. In Nederland ga je als EU-burger daarvoor naar de IND. De EU-burger krijgt, indien men voldoet aan de voorwaarden, een verblijfskaart van de IND. De kaart is vijf jaar geldig. Inmiddels geldt voor Nederland dat EU-burgers zich niet meer hoeven te melden bij de IND. Inschrijving bij de gemeente is voldoende. Zie https://ind.nl/eu-eer/Paginas/EUEER-burger-of-Zwitser.aspx

Einde verblijf.

Het verblijf op grond van deze richtlijn kan ook beëindigd worden. In Nederland gebeurt dat regelmatig bij EU-burgers die de bijstand ingaan. In Nederland krijgt de IND dan een seintje van de gemeente die de bijstandsuitkering verstrekt. Immers, een EU-burger mag niet onevenredig ten laste komen van de openbare kas. In Spanje zal die intrekkingsgrond minder vaak voorkomen, omdat Spanje in zijn algemeenheid minder tot geen bijstandsuitkeringen verstrekt. Ook kan het verblijf beëindigd worden wegens openbare orde. Hier zit wel een streng criterium op. Je moet een actueel gevaar voor de openbare orde zijn. Een enkele winkeldiefstal zal niet voldoende zijn. Maar meerdere winkeldiefstallen in korte tijd in combinatie met uitoefening van geweld kan de balans weer de andere kant doen opslaan. Indien je verblijf vanwege openbare orde wordt beëindigd, dan is mijn advies: Zoek een advocaat. Vaak heb je die al nodig voor het strafrechtelijke traject.

Conclusie.

Al met al is het makkelijk om verblijf te krijgen in een ander EU-land. Met  Richtlijn 2004/38/EG wilde de Europese Unie de mobiliteit van de Europese burgers verbeteren. Gelet op de vele Oost-Europeanen die naar Nederland zijn gekomen om te werken is dit gelukt. Maar ook gelet op de vele Noord-Europeanen die zich in Spanje hebben gevestigd, is dit gelukt. Toch is verhuizen naar een ander EU-land niet altijd gemakkelijk. Dat komt natuurlijk door de taal. Als je in de Verenigde Staten van de ene naar de andere staat verhuist, blijft de voertaal Engels. In Europa is dat toch duidelijk anders, hoewel je met Engels of Duits nog wel ver zou kunnen komen. Ook ligt het werk in andere EU-landen niet zomaar voor het oprapen. En als je in Nederland een huis bezit, wat ga je dan doen? Verkopen of verhuren? En als je kinderen hebt, zal je ook moeten nadenken wat emigreren naar een ander land voor hen betekent. Emigreren is een kans om eens iets ander te gaan doen in je leven. Maar het kan soms ook wel beangstigend zijn. Het blijft spannend of het lukt en of iedereen van het gezin kan aarden in het gastland. De tijd zal het bij mij en mijn gezin leren.

De tekst van de richtlijn: https://www.eumonitor.nl/9353000/1/j9vvik7m1c3gyxp/vj6ipc8msbyj

Meer Europees recht? Zie hier.

© 2018 – 2020, ChrisBijs. All rights reserved.